Beats me! Moreel verantwoord muziekgebruik

Naast de alom bekende exploitatierechten zoals openbaarmaking en verveelvoudiging van muziek, bezitten muziekauteurs en artiesten van huis uit óók zogenaamde morele rechten, ook wel persoonlijkheidsrechten genoemd. Wat zijn dit voor rechten?

Zowel het auteursrecht als het naburige recht kent morele rechten. Deze morele rechten zitten als het ware vast aan de muziekauteur en zijn muziekwerk (of aan de artiest en zijn uitvoering) en dienen ter bescherming van de creatieve band tussen auteur en werk. Als de muziekauteur zijn exploitatierechten op een muziekwerk overdraagt, kan hij niet ook zijn morele rechten overdragen. Hij kan wel afstand van sommige van deze rechten doen. Afstand doen betekent dan niet dat iemand anders die rechten krijgt, maar dat de auteur zelf er niet langer een beroep op zal doen.

Morele rechten vormen dus in feite waarborgen voor auteurs en artiesten om hun werk te beschermen tegen moreel onverantwoord gebruik. Zo heeft de auteur of artiest:

- het recht zich te verzetten tegen openbaarmaking van de muzikale creatie onder een andere naam of titel; het recht op naamsvermelding;

- het recht zich te verzetten tegen een onredelijke wijziging van de muzikale creatie;

- het recht zich te verzetten tegen een misvorming, verminking of andere aantastingvan de muzikale creatie.

Denk bijvoorbeeld aan het verzet begin jaren ’90 van de erven Carl Orff tegen de release van het nummer “O Fortuna” van Apotheosis, een houseversie van de klassieker “Carmina Burana” van Orff. De rechter oordeelde dat het housenummer – waarbij delen van de oorspronkelijke compositie waren weggelaten en waaraan beats en paardengehinnik waren toegevoegd – een ontoelaatbare verminking van het klassieke stuk was.

Hoewel morele rechten niet vererven, kunnen auteurs en artiesten via een testament of codicil wél personen aanwijzen die de morele rechten na hun dood mogen (blijven) uitoefenen. Zo kan het dus gebeuren dat erfgenamen opkomen tegen moreel onverantwoord gebruik van muzikale creaties van tekstdichters, componisten en artiesten die niet meer onder ons zijn. Of misschien toch nog een beetje?!

Marie José Spit ([email protected]) Bjorn Schipper ([email protected])

Lees het gehele artikel hier!