Last Night A Lawyer Saved My Life - Thou shalt sample

'Thou shalt not steal' was kort gezegd de uitkomst van een begin jaren '90 in de VS tegen rapper Biz Markie aangespannen rechtszaak over het gebruik van een sample bestaande uit drie woorden en een loop van een gitaarakkoord van twee seconden. Diefstal dus. Gebruik je een sample van andermans muziek, ben je een dief, aldus de Amerikaanse rechter. In Nederland zijn door rechters niet echt uitspraken gedaan die specifiek over sampling gaan, maar ook hier heerst nog altijd de gedachte dat sound sampling een vorm van 'klankjatten' is.

De toon van 'klankjatten' is lang geleden gezet en min of meer ingeburgerd in de muziekindustrie en dat is jammer. Het was dan ook de tijd waarin talloze hip-hop albums gereleased werden die stijf stonden van de samples, zoals bijvoorbeeld '3 Feet High and Rising' van De La Soul en 'Paul's Boutique' van de Beastie Boys, die beide in 1989 uitkwamen.

Sampling als 'klankjatten' (blijven) zien vind ik een gemiste kans. Het gaat in mijn optiek namelijk voorbij aan het feit dat sampling muzikaal gezien primair als kunstvorm gezien moet worden. The art of sampling. Iemand die graag een sample van andermans muziek gebruikt, kan daar verschillende redenen voor hebben. Natuurlijk kan je met een sample je eigen productie pimpen als je kiest voor een populaire track. Het motief zal dan vaak commercieel getint zijn. Maar wat te denken van het brengen van een eerbetoon aan een artiest die op de een of andere manier belangrijk voor je is geweest? Of het moderniseren van ondergesneeuwde tracks, het toevoegen van een authentiek karakter aan een nieuwe track door een stukje van een original te gebruiken? Of het op ludieke wijze parodiëren van een bepaald werk?

Daarnaast is er nog de categorie van kunstzinnig samplen waarbij het zwaartepunt op het creatieve aspect ligt. De wijze waarop bijvoorbeeld Joris Voorn in 2009 zijn Balance 014 dubbelalbum heeft gemaakt, is wat mij betreft van een hogere orde. Beide mixen bestaan uit 102 tracks die als het ware muzikaal 'geherinterpreteerd' zijn. Voorn heeft de oorspronkelijke tracks eerst helemaal uit elkaar gehaald en daarna weer deels opnieuw in elkaar gezet. Beide mixen bevatten vele samples en loopsafkomstig uit deze oorspronkelijke tracks, aaneengeregen tot prachtige mixen. Een meesterwerk als je het mij vraagt. Of luister maar eens naar de BBC Radio 1 Essential Mix van Nicolas Jaar van 19 mei 2012. Een aaneenschakeling van muzikale creativiteit waarin samples en loops een belangrijke rol spelen.